 |
|
- In de opening door onze voorzitter Eric Neef een korte terugblik op 40 jaar aandacht van De Vrienden voor de bebouwde omgeving in Groningen. Lustrumbijeenkomst |
|
Inleiding bij het 40 jarig bestaan van de stichting Vrienden van de Stad Groningen. Eric Neef 21 november 2024 17u Groninger Archieven Zuiderpark 5 in Groningen staat te koop. Het stamt uit 1880 en is nu een Rijksmonument. Ik heb het nog even opgezocht. U kunt de trotse bezitter worden van één van de stijlvolste herenhuizen van Groningen, aldus de makelaar. De ligging is uniek, in het groen in het rustige en lommerrijke Zuiderpark. Kosten € 3.089.000 k.k. en daarmee het duurste huis in de provincie. Eind 1984 kwam een groep stadjers bijeen in de bovenzaal van café de Radehoek (overigens het pand dat enige tijd terug in het nieuws kwam door bij optopping de vergunning niet na te leven) aan de Rademarkt. Zij waren bang dat de voorziene ontwikkelingen in het stationsgebied zich voort zouden zetten in het Zuiderpark. Dat zou daarvoor grotendeels gesloopt moeten worden, om zo plaats te maken voor kantoren zoals die op de plek van de verdwenen loodsen van Gend en Loos waren verrezen. De stichting Vrienden van de Stad Groningen was een feit onder leiding van oprichter architect Piet de Vrieze. Dames en heren, Vrienden van de Vrienden, Van harte welkom! De stichting Vrienden van de Stad Groningen bestaat dus 40 jaar. Reden voor een feestelijke bijeenkomst. Mijn naam is Eric Neef, voorzitter van deze club sinds 4 jaar. Deze bijeenkomst markeert trouwens niet alleen het 8e lustrum maar ook de terugkeer naar een vertrouwde plek waar we in het verleden met regelmaat bijeen kwamen. In Coronatijd hebben we hier vandaan een lezing over de wederopbouwarchitectuur met als voorbeeld de Wijert gestreamd en toen het weer mocht met publiek een drukbezochte lezing gehouden over de restauratie van het Hoofdstation. In september jl. zijn de Groninger Archieven na een grondige verbouwing heropend en hebben we de draad weer opgepakt met andere historische verenigingen en instellingen om regelmatig hier samen een lezing te organiseren. We hebben vandaag een primeur, deze avond is de eerste grote bijeenkomst van een externe partij en komend voorjaar gaan we met onze partners verder. Dank aan de GA (Lieuwe Jongsma) voor hun gastvrijheid en de hulp bij de organisatie van vanavond. “De stichting zet zich in voor de ruimtelijke kwaliteit (belevingswaarde, gebruikswaarde, toekomstwaarde) van de stad Groningen met aandacht voor het historische karakter. De stichting draagt bij aan meningsvorming over architectuur en inrichting van de openbare ruimte door het organiseren van activiteiten en participeert in beleidsprocedures omtrent ruimtelijk beleid van de stad Groningen”. Vanuit die achtergrond zijn in de afgelopen jaren onder andere onderwerpen voorbijgekomen als de al genoemde sloop van het Zuiderpark, het museum in de Zwaaikom, het stadsbalkon, de Noordwand met een parkeergarage onder de Grote Markt (het affiche met de scheef zakkende Martinitoren), het Forum, de optopping van de voormalige Openbare Bibliotheek in de Oude Boteringestraat en van meer recente datum de Hoogbouwnota, Stadshavens, het stationsgebied en de nota Geleide Groei nu. We hebben intern over thema’s gesproken en met partijen in “het Platform”, Heemschut en de binnenstadsbewonersorganisaties, we hebben artikelen geschreven in ons Vriendenbulletin en in de pers, brieven aan de gemeente gestuurd, deelgenomen in commissies en bijeenkomsten georganiseerd, zoals over de ruimtelijke ontwikkeling van het Noorden en de rol van Virtual Reality bij planontwikkeling en participatie. Deze week zag ik de nieuwste Google bril op tv met beangstigende mogelijkheden, maar ook met een kans voor ultieme participatie om met zo’n bril ter plekke te laten zien wat plannen zijn en wat dat voor het straatbeeld betekent. En bij de activiteiten natuurlijk niet te vergeten de volgeboekte binnenstadswandelingen tijdens Open Monumentendag. Kortom er gebeurt meer dan u normaal van ons meekrijgt, kijk maar eens bij dit onderwerp op onze website, waar u ook terug kunt bladeren in oude nummers van ons bulletin. U vindt daar diepgravende artikelen terug over plannen en participatie, maar ook over ‘driegemeentenpunten’ en verdwenen Groninger winkels. Welkom ook aan beide inleiders Sander Akkerman, hoofd afdeling strategie en beleid van de gemeente Groningen, tot voor kort van afdeling Stadsontwikkeling en Peter Michiel Schaap, directeur van platform GRAS. Fijn dat jullie hier willen zijn. Discussies over de binnenstad en het stationsgebied zijn nu weer net zo actueel als 40 jaar geleden. De Vrienden denken en praten daarover graag mee. Ik denk dat er straks genoeg stof is om met elkaar over in gesprek te gaan. Rest me u te melden dat het college van B en W hier verstek moet laten gaan, tegelijkertijd vindt de presentatie van “Hervonden Verleden” plaats. “Onze” wethouders Rik van Niejenhuis en wethouder Mirjam Wijnja feliciteren ons en wensen ons een fijne bijeenkomst toe. Dames en heren! 40 Jaar geleden was ik er bij. Niemand van ons zal toen gedacht hebben dat we na 4 decennia aan de stad en gemeente zo’n waardevol cadeau zouden geven. Het Zuiderpark is behouden. Met de waarde van de panden nu zijn de inkomsten van de OZB naar mijn mening meer waard dan een discussie die we nu misschien zouden hebben gehad over de mogelijke herbestemming van de anders gebouwde kantoren! De toekomst is moeilijk te voorspellen, zeker in de onrustige tijd van nu. In ieder geval is het goed om daarbij de verankering in het verleden, van onze bebouwde omgeving in die toekomstdiscussies over de ruimtelijke context mee te nemen. De leiding van de bijeenkomst draag ik nu graag over aan mijn voorganger en thans redacteur van het Vriendenbulletin, Tom van der Meulen. __________ |
|
40 jaar Vrienden van de Stad Groningen, van verschrikkelijke sneeuwman tot poptempel Toen op 22 november de deuren van de Groninger Archieven zich openden voor de viering van het 8e lustrum kwamen de gasten gelijk verschrikkelijke sneeuwmannen binnen. Geen mens kon bevroeden dat twee uur later Groningen en wijde omgeving door de sneeuwval te maken kreeg met een verkeersinfarct. In zijn welkomstwoord herinnerde voorzitter Eric Neef eraan dat mede dankzij de Vrienden 40 jaar geleden het Zuiderpark is gered. Nu staat daar het duurste huis van Groningen te koop. De gemeente heeft thans te maken met hoge inkomsten van de onroerendezaakbelasting in plaats van mogelijke discussies over de herbestemming van leegstaande kantoorpaden. Beide inleiders gingen daarna in op de plannen voor de binnenstad en het stationsgebied. Gebieden die nu, net als 40 jaar geleden in de belangstelling staan. Sander Akkerman “hoofdstrateeg” van de gemeente Groningen lichtte de plannen in de nota “Geleide Groei” toe. Meer inwoners, beperkte ruimte, nieuwe vraagstukken die ingepast moeten worden, met tegelijkertijd zorgvuldig omgaan met de historie van de binnenstad vragen om dit nieuwe beleidskader. Met opgaven en ambities voor de ruimtelijke inrichting, die hij in zijn betoog schilderde. Functies in de binnenstad en hun ruimtebeslag veranderen. Denk hierbij aan optopping en hoogbouw. Ook de omvang van de binnenstad verandert: de schil eromheen wordt bij die binnenstad betrokken. Peter Michiel Schaap (GRAS) maakte in zijn bijdrage zeer duidelijk dat hij het idee onzinnig vindt om een opvolger van de Oosterpoort, de Nieuwe Poort, te gaan bouwen ten zuiden van het Hoofdstation. Hij begon met de ontstaansgeschiedenis van het Hoofdstation (1896). Groningen was bij de bouw ervan ook al eigenwijs. Met recht op een standaard Klasse-1 station zoals de meeste provinciehoofdsteden stelde de stad zich niet tevreden en gaf daarom Isaac Gosschalk, de opdracht om een bij de stad passend station te ontwerpen. Het is terecht eens uitgeroepen als mooiste station van Nederland. In zijn argumentatie tegen het muziekpodium wees hij erop dat niet het poppodium, maar het station al de katalysator in dit gebied is. Bovendien, waarom zou je > € 500 miljoen willen uitgeven, wanneer je weet dat elders dezelfde dozen worden neergezet, die de grote concertorganisatoren gaan bezoeken wanneer ze goedkoper zijn. Schaap noemde dat dom. Overigens zijn elders de bouwkosten in de regel gemiddeld met 1,7x overschreden. In de levendige discussie geleid door Tom van der Meulen stelde Akkerman de vraag “van wie is de stad” en voor “wie ontwikkel je die?” Dit aan de hand van het voorbeeld dat de supermarkten hun magazijn tegenwoordig in de grote bevoorradingsvrachtwagens hebben en zo (onterecht) de openbare ruimte voor winstmaximalisatie kapitaliseren. In Helpman zitten drie thuisbezorgers naast elkaar. Hun scooters bezetten de stoep. Dit moet je in de APV regelen. Vanuit de zaal komt de vraag naar de bereikbaarheid van de binnenstad voor minder mobiele mensen, verdient een systeem van shuttlebusjes niet een nieuwe kans? Schaap haalde Ed Taverne aan: “beheersen van het verleden met het oog op de toekomst”. Het samen met ondernemers ontwikkelen is moeilijk, daar het aantal eigenaren-ondernemers in de binnenstad op twee handen te tellen is. Hij brak een lans voor een gemeentelijk ontwikkelbedrijf (zoals in Gent) en coöperatief vastgoed ‘Stad van Ons’ naar analogie van het ‘Land van Ons’. Akkerman ziet in Stadshavens een kans om de invulling van de begane grond, de plint, openbaar te maken waarbij de verdiensten dan van de etages moeten komen. Pellenbarg wees op het al bestaan van twee iconen die het verleden en heden binnen één oogopslag verenigen: het station en het Groninger Museum. In die ene oogopslag is duidelijk waar je bent: in Groningen! Veel ziet er tegenwoordig juist anoniem, hetzelfde uit: zie ook de achterkanten van stations als Zwolle en Amersfoort. Schaap zegt de eigenheid te zien in de morfologie van een stad. Zo zie je in Groningen bijvoorbeeld het ‘Plan Berlage’ terug in de Rivierenbuurt. Te veel iconen in een stad is ook niet goed. Na deze bespiegelingen zagen onze gasten bij vertrek de ruimtelijke omgeving van station en binnenstad letterlijk en figuurlijk met andere ogen!
|
